Parki i planty miejskie w Wieluniu. Historia parku w centrum miasta sięga połowy XIX wieku ZDJĘCIA

Urządzanie parku na terenie obejmujących pozostałości fortyfikacji miejskich (fosy, wały, mury obronne) rozpoczęto w 1852 r. z inspiracji komisarza obwodu wieluńskiego Fryderyka Augusta Goleńskiego. Był to jeden z pierwszych parków publicznych w miastach Królestwa Polskiego. „Wielunianie społecznie oczyścili ze szlamu staw między zamkiem i ratuszem, splantowali ziemię po wałach miejskich, wytyczono aleje spacerowe, zasiano trawę i posadzono drzewa i krzewy ozdobne” - opisuje prof. Tadeusz Olejnik w „Leksykonie miasta Wielunia”.

W latach 1900-1902 w obrębie parku zbudowano cerkiew prawosławną (dziś siedziba WDK). W okresie I wojny światowej zasypano staw między zamkiem i ratuszem. Park zyskał obecną nazwę w 1933 r. w hołdzie zmarłych tragicznie pilotów Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury. W czasie okupacji do parku wstęp mieli wyłącznie Niemcy.

Po wyburzeniu zachodniej pierzei Krakowskiego Przedmieścia w l. 60. XX w. park po raz kolejny powiększono. Współcześnie zajmuje ponad 4 hektary. Na drzewostan parku składają się buki, klony pospolite, wiązy pospolite, dęby szypułkowe, kasztanowce zwyczajne, jesiony wyniosłe, robinie akacjowe, lipy, brzozy i wierzby. Najokazalsze drzewa rosną w najstarszej części parku wzdłuż ul. Piłsudskiego.

W 1995 r. gwałtowna burza zniszczyła znaczną część drzewostanu, w tym kilka pomników przyrody. W sercu parku stoi budynek starostwa powiatowego wzniesiony w stylu klasycystycznym na miejscu zamku. W miejscu dawnej fosy przebiega ciek wodny. Na północnym skraju parku znajdziemy obelisk poświęcony pamięci ofiar bombardowania Wielunia, na zachodnim - pomnik upamiętniający społeczność żydowską w miejscu zniszczonej synagogi. W 2013 r. uroczyście odsłonięto pomnik „Wieczna Miłość”. Kilka lat temu wyburzono okazałą sadzawkę z fontanną i w tym miejscu organizowane są teraz Dni Wielunia, co wzbudza kontrowersje z powodu niszczenia parku w trakcie imprezy.

Sąsiadujący z Muzeum Ziemi Wieluńskiej park ma powierzchnię 1,23 ha. Patronujący miejscu rotmistrz Witold Pilecki ma tutaj swój pomnik, odsłonięty w 2008 r. Na terenie parku są też inne miejsca pamięci: jedno poświęcone ofiarom masowych mordów NKWD, przy którym co roku odbywają się uroczystości katyńskie, drugie harcerstwu ziemi wieluńskiej. W ostatnich latach odbywały się tutaj pikniki rodzinne organizowane przez urząd miasta.

Park leśny położony sąsiadujący ze stadionem miejskim i ogrodem działkowym „Lasek”. Główną osią założenia parkowego jest aleja spacerowa równoległa do ul. Wojska Polskiego, niegdyś wysadzona modrzewiami. W lasku znajduje się pomnik upamiętniający powstańców śląskich. W czasach narodowego zrywu na tym terenie, wówczas będącym ugorem, wykonywano wyroki śmierci na powstańcach.

W latach 1998-2000 ogrodzono 10 ha lasku i wydzielono tam ogród botaniczny. Rosną tu świerki, sosny, brzozy, dęby i olsze z nasadzeń z lat 20. XX w. Oprócz funkcji rekreacyjnych ogród w założeniu ma także służyć celom dydaktycznym.

Teren rekreacyjny urządzony wzdłuż północnego fragmentu dawnego muru obronnego na obszarze ok. 2,5 ha. Można tu podziwiać odrestaurowane pozostałości fortyfikacji miejskich, w tym zrekonstruowaną basztę Męczarnię. W 2009 r. Towarzystwo Urbanistów Polskich przyznało miastu nagrodę Grand Prix za realizację projektu plantów im. Jana Pawła II.

Rozpościera się na obszarze ponad 3,5 ha między ulicami Wojska Polskiego i Powstańców 1863 r. Dużym jego atutem jest staw, w którym pływają łabędzie i kaczki. Patron parku, odznaczany za szczególne męstwo w ważnych lotach bojowych w trakcie II wojny światowej, spoczywa na wieluńskim cmentarzu.