Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Załęczański Park Krajobrazowy istnieje od 45 lat. Zobaczcie uroki nadwarciańskiej krainy w obiektywie miłośników przyrody

Zbigniew Rybczyński
Zbigniew Rybczyński
Towarzystwo Przyjaciół Wielkiego Łuku Warty
W tym roku minęło 45 lat od utworzenia Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. To jeden z pierwszych tego rodzaju obszarów chronionych, jakie powstały w Polsce, cechujący się bogactwem przyrodniczym i krajobrazowym. Poznajcie historię nadwarciańskiej krainy i zobaczcie wspaniałe zdjęcia, wykonane na terenie ZPK przez pasjonatów z Towarzystwa Przyjaciół Wielkiego Łuku Warty

Jurajski krajobraz Załęczańskiego Parku Krajobrazowego

Utworzony w 1978 r. Załęczański Park Krajobrazowy to jeden z pierwszych tego rodzaju obszarów chronionych, które powstały w Polsce. Rozpościera się w woj. łódzkim (gminy Pątnów, Wierzchlas, Działoszyn) i śląskim (gmina Lipie). Są tu znakomite warunki do uprawiania turystyki rowerowej, pieszej, kajakowej i konnej. Typowo nizinna przyroda spotyka się w obrębie ZPK z krajobrazem specyficznym dla Jury Polskiej. Wyróżniają się wapienne ostańce i zjawiska krasowe: jaskinie, leje, kotły, studnie i źródła. „Szachownica”, zanim została częściowo zniszczona na skutek eksploatacji wapienia, była najdłuższą jaskinią Jury Polskiej. Długość krzyżujących się korytarzy wynosiła ponad 1,5 km.

Najwięcej jaskiń znajduje się w rezerwacie geologicznym Węże na górze Zelce, największym jurajskim ostańcu załęczańskiego parku. Spośród 10 odkrytych tu jaskiń dwie już nie istnieją, a pozostałe, niestety, od lat są niedostępne dla turystów. Jednak badania falami radiowymi dowiodły, że kilkadziesiąt metrów niżej wzgórze skrywa kolejny, jeszcze większy system jaskiniowy. Kto wie, może kiedyś stanie tam stopa człowieka?

Obszar cennych znalezisk

Sławę temu miejscu przyniosły szczątki pradawnych. W 1933 r. prof. Jan Samsonowicz odkrył tu zakonserwowane kalcytem kości 102 gatunków kręgowców. To najcenniejszy obszar w Europie, jeśli chodzi o odkrycia lądowej fauny plioceńskiej. Znalezisko skłoniło naukowców różnych dziedzin do prowadzenia badań na szerszą skalę, a to z kolei stworzyło podwaliny pod ochronę nadwarciańskiej krainy.

Tutejsze jaskinie przebadał wzdłuż i wszerz dr Adam Szynkiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego. Według niego, ciekawe znaleziska paleontologiczne mogą skrywać się jeszcze niedaleko poza granicami ZPK. Na wschód od Wielunia odsłaniają się utwory triasowe - te same, co w Krasiejowie, gdzie znaleziono liczne kości dinozaurów. - W Wieluniu też mogą być szczątki dinozaurów, wystarczy tylko załatwić zezwolenie i kopać – przekonywał przy różnych okazjach dr Szynkiewicz.

Dzięki uprzejmości Towarzystwa Przyjaciół Wielkiego Łuku Warty prezentujemy część jego zasobów zdjęciowych. To najwyższej próby fotografie, ukazujące bogactwo przyrodnicze i krajobrazowe nadwarciańskiej krainy.

Łuk rzeki widoczny z kosmosu

Wielki Łuk Warty w obrębie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego uchodzi za najpiękniejszy i najwartościowszy przyrodniczo odcinek całego biegu rzeki. Dzikie, nieuregulowane koryto wcina się tutaj w polodowcowe utwory oraz wapienne jurajskie skały i rzeźbi w nich głębokie, malownicze przełomy. To niezwykle osobliwe, że na odcinku 6 km rzeka płynie najpierw w jedną stronę, a potem równolegle w drugą.

Obręb Wielkiego Łuku jest najbardziej zróżnicowany pod względem gatunków ryb w stosunku do całego biegu Warty. Żyją tutaj ginące w innych rejonach brzany, świnki i klenie. Licznie występują na terenie ZPK również gady, płazy, ptaki. Wśród ssaków na uwagę zasługują szczególnie nietoperze. We florze parku duży udział mają gatunki kserotermiczne i wapieniolubne, wśród których wiele to rzadkie gatunki. Na terenie ZPK znajduje się pięć rezerwatów (Węże, Dąbrowa, Bukowa Góra, Szachownica, Stawiska), użytki ekologiczne (m.in. starorzecze Wronia Woda) i pomniki przyrody, takie jak Żabi Staw, Góra św. Genowefy, Źródło św. Floriana.

Charakterystycznymi elementami krajobrazu są kamieniołomy, w których można znaleźć skamieniałe jurajskie organizmy. Kilka lat temu badacze w jednym z kamieniołomów odkryli amonita nieznanego do tej pory gatunku, któremu z racji miejsca odkrycia nadano nazwę Vielunia. W wielu miejscach zachowały się wapienniki, czyli prymitywne piece do wypału wapna budowlanego. W latach 60. XX w. w promieniu 20 km znajdowało się ok. 30 wapienników. Dziś działa jeden, w miejscowości Węże. Spośród pozostałych kilkunastu zachowanych wapienników, dwa znajdujące się we wsi Lisowice zostały wpisane do ewidencji dóbr kultury jako zabytki techniki.

Wartościowe centrum Polski

W połowie lat 60. XX w. Tadeusz Krzemiński z Uniwersytetu Łódzkiego doktoryzował się na podstawie pracy „Przełom doliny Warty przez Wyżynę Wieluńską”. Pod wpływem tej pracy inny naukowiec UŁ prof. Romuald Olaczek zainicjował utworzenie rezerwatów, a następnie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, co nastąpiło dokładnie 5 stycznia 1978 r. Po kilku miesiącach zawiązała się społeczna dyrekcja parku, na czele której stanął Eugeniusz Milczarski. Co ciekawe, w ówczesnej ustawie o ochronie przyrody nie było pojęcia park krajobrazowy.

Dziś ZPK wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego. Mimo ochrony, dziś nie jest to już nie ten sam park, co 45 lat temu. Przyrodnicy mówią jednak wprost: naiwnością byłoby sądzić, że da się zachować krajobraz w niezmienionym stanie.

Towarzystwo Przyjaciół Wielkiego Łuku Warty

Towarzystwo Przyjaciół Wielkiego Łuku Warty stworzyła grupa pasjonatów zaangażowanych w aktywne działania ekologiczne. Połączyła ich troska o zachowanie piękna i bioróżnorodności niezwykłego odcinka górnej Warty. W latach 2018-2020 TPWŁW funkcjonowało jako stowarzyszenie rejestrowe.

Ważnym przejawem działalności grupy pasjonatów stała się dokumentacja flory, fauny i siedlisk naturalnych. Jeśli spotkacie kogoś nad brzegiem Warty, skradającego się z aparatem miedzy drzewami, podpatrującego ptaki gdzieś w bujnych krzakach albo porannym świtem przemykającego po łąkach, to z dużym prawdopodobieństwem macie do czynienia z członkiem TPWŁW.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Kraina skał, lasów i wód. 40 lat Załęczańskiego Parku Krajobrazowego [ZDJĘCIA, FILM]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na wielun.naszemiasto.pl Nasze Miasto